Uiterlijk vandaag, 23 juni 2021, moeten overheden verantwoording afgelegd hebben over de toegankelijkheid van hun apps. Dit is reeds in 2018 vastgelegd in het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid. Overheden moeten ten minste een toegankelijkheidsverklaring publiceren met daarin de status van toegankelijkheid.

Stichting Appt heeft als doel “iedereen appt” en heeft in dat kader het huidige niveau van de verklaringen in beeld gebracht. Er is nog veel werk aan de winkel, al zien we wel dat er steeds meer verbeteringen worden doorgevoerd.

Om hoeveel apps gaat het?

Er zijn in Nederland minstens 500 verschillende apps die door overheden ingezet worden. Iedere gemeente heeft wel een melding- of afvalapp in gebruik. Maar denk ook aan apps voor de vergaderstukken, communicatie, bouw updates, werkafspraken etc.

Ook zijn er apps die door tientallen gemeenten worden gebruikt. Met 352 gemeenten, 12 provincies, 21 waterschappen en de rijksoverheid kom je met die dubbelingen al snel tot 1000 apps. Zeker aangezien apps vaak een iOS en Android versie hebben.

Onze inschatting is dan ook dat vanuit de overheden er minimaal 500 toegankelijkheidsverklaringen gepubliceerd moeten worden. Dat komt omdat de iOS en Android app vaak een gezamenlijke toegankelijkheidsverklaring hebben. Gemeente Meierijstad heeft als voorbeeld al 12 verklaringen voor apps gepubliceerd.

Hoe het er nu voor staat

In het register op toegankelijkheidsverklaring.nl/register staan alle toegankelijkheidsverklaringen. De status in deze toegankelijkheidsverklaringen kan A, B, C of D zijn afhankelijk van de genomen maatregelen. Indien een app geen toegankelijkheidsverklaring heeft dan krijgt deze app niveau E. De apps die geen toegankelijkheidsverklaring hebben staan echter nog niet in het register.

Op 22 juni om 18:00 hebben we onze dataset voor het laatst bijgewerkt. Op dat moment waren er precies 100 toegankelijkheidsverklaring gepubliceerd. Dit hadden er zo’n 500 moeten zijn, voor circa 1000 apps.

• 0,1% van de apps voldoet volledig, er is 1 toegankelijkheidsverklaring die verwijst naar de berichtenbox iOS app*

Niveau A: Er zijn geen problemen gevonden en de app voldoet geheel.

• 4,1% van de apps voldoet gedeeltelijk, dat zijn 41 apps in 21 verklaringen

Niveau B: Er is een volledig onderzoek uitgevoerd, problemen zijn benoemd en er is een plan om deze te herstellen.

• 4,6% van de apps heeft eerste maatregelen genomen, dat zijn 46 apps in 23 verklaringen

Niveau C: Er zijn eerste maatregelen genomen. De mate van toegankelijkheid is nog grotendeels onbekend.

• 11% voldoet niet, dat zijn 110 apps in 55 verklaringen

Niveau D: Er is een verklaring beschikbaar, maar verder zijn er geen concrete stappen gezet om de toegankelijkheid te verbeteren.

• van minstens 80% van de apps is geen informatie beschikbaar, dat zijn minstens 800 apps

Niveau E: Er is geen enkele informatie over de toegankelijkheid van de app beschikbaar.

* In het register staan 2 apps met niveau A. Wij hebben beide apps onderzocht volgens de EN 301 549 norm. De BerichtenBox app voor iOS van Logius is inderdaad toegankelijk. Maar de Open Day App van de Universiteit Maastricht is dat niet. Op het eerste scherm vonden we al vijf toegankelijkheidsfouten. Het logo van de universiteit heeft bijvoorbeeld geen alternatieve tekst. Dit is een afkeurpunt op succescriterium 1.1.1. In werkelijkheid is er dus maar 1 app toegankelijk. En dat geldt alleen als je een iOS toestel hebt.

Waarom is het moeilijk om toegankelijke apps te ontwikkelen?

De belangrijkste reden is dat de meeste ontwikkelaars van apps nog relatief weinig kennis over toegankelijkheid hebben. Voor de inwerkingtreding van deze wetgeving was de vraag naar toegankelijke apps namelijk erg laag. Er was daarom weinig noodzaak om kennis op te bouwen. Bij de opleidingen tot app ontwikkelaar wordt er nog weinig aandacht gegeven aan toegankelijkheid. De meeste ontwikkelaars van apps weten dus niet wat toegankelijkheid inhoudt en al helemaal niet wat ze moeten doen om een toegankelijke app te bouwen.

Stichting Appt richt zich op het toegankelijker maken van apps. Vanaf vandaag is ons Handboek toegankelijkheid beschikbaar. Daarnaast zijn er meer dan honderd artikelen beschikbaar via onze kennisbank en je leert de schermlezer gebruiken met de Appt app. Al deze hulpmiddelen zijn gratis beschikbaar zodat iedereen aan de slag kan gaan met toegankelijkheid!

Hoe maak je een app toegankelijk?

Als opdrachtgever moet je bij een inkoop van apps eisen dat de app aan de EN 301 549 standaard voldoet. In deze standaard wordt verwezen naar 44 succescriteria uit de WCAG 2.1 richtlijn. Het is belangrijk dat de app ontwikkelaar aantoonbaar ervaring heeft met het ontwikkelen van toegankelijke apps. Het is belangrijk om vanaf het begin rekening te houden met toegankelijkheid. Achteraf is vele malen kostbaarder. Begin dus op tijd met het inbouwen van toegankelijkheid in het ontwikkelproces.

Om te testen of een app voldoet aan de standaard, moet er een toegankelijkheidsonderzoek gedaan worden. Let bij het kiezen van een leverancier goed op dat er codevoorbeelden specifiek voor apps in het onderzoeksrapporten staan. Bij de verbeteringen van toegankelijkheid heeft de ontwikkelaar namelijk een belangrijke rol. Het onderzoeksrapport moet de ontwikkelaar helpen bij het oplossen van de gevonden fouten.

Hoe is onderzoek tot stand gekomen?

In Play Store en App Store hebben we gezocht op de apps van overheden en gemeenten. Apps staan niet altijd op naam van de overheid of gemeente, maar vaak ook op de naam van de ontwikkelaar. We denken dat er minstens 1000 apps worden aangeboden door overheidsinstanties.

De data over de toegankelijkheidsverklaringen komt direct uit het register. Deze data is opgehaald op 22 juni om 18:00, na de werkdag dus. Hierdoor geeft het onderzoek een goed beeld van het aantal apps die voldoen op 23 juni 2021.

Gemeenten hebben tussen de 1 en 12 apps in het register staan. In totaal hebben 44 overheden en gemeenten één of meerdere toegankelijkheidsverklaringen voor apps gepubliceerd. Gemiddeld hebben overheden 2,27 toegankelijkheidsverklaringen voor apps gepubliceerd.

Met 352 gemeenten, 12 provincies, 21 waterschappen en de Rijksoverheid kom je al snel uit op zo’n 400 organisaties. Voor circa 356 organisaties is er dus nog geen informatie over de toegankelijkheid van hun apps bekend.

De status van slechts 20% apps is dus bekend. Van de 400 verklaringen die ontbreken verwachten we dat weinig de app status A zal halen. De organisaties die bezig zijn met toegankelijkheid hebben de verklaringen immers al gepubliceerd.

De data is via https://appt.nl/toegankelijkheidsverklaringen.csv te downloaden.