Op 23 juni 2021 heeft Stichting Appt een eerste onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps uitgevoerd. Er bleek toen slechts 1 overheidsapp volledig toegankelijk te zijn.

Een half jaar later, op 23 december 2021, publiceerde we een tweede onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps. Er bleek toen nog steeds maar 1 overheidsapp volledig toegankelijk te zijn.

Een jaar later, op 23 juni 2022, publiceerde we een derde onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps. Er bleken toen 2 overheidsapps volledig toegankelijk te zijn.

Vandaag, precies 1,5 jaar later, publiceren we ons vierde onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps. Er zijn nu 6 overheidsapps volledig toegankelijk.

Hoe toegankelijk zijn overheidsapps?

Overheidsorganisaties zijn sinds 23 juni 2021 wettelijk verplichting om een toegankelijkheidsverklaring te publiceren voor haar apps. In een toegankelijkheidsverklaring staat in welke mate een app toegankelijk is.

• Bij niveau A is een app volledig toegankelijk, dit is via een toegankelijkheidsonderzoek aangetoond.
• Bij niveau B is er een toegankelijkheidsonderzoek uitgevoerd, maar zijn er verbeterpunten gevonden.
• Bij niveau C zijn er acties gepland om de toegankelijkheid te verbeteren.
• Bij niveau D zijn er geen acties gepland om de toegankelijkheid te verbeteren.

Binnen het niveau wordt daarnaast status toegekend: onderbouwing toereikend, onderbouwing ontoereikend, voorlopige status, of definitieve status.

• Onderbouwing toereikend wordt toegekend wanneer het toegankelijkheidsonderzoek voldoet aan alle eisen.
• Onderbouwing ontoereikend wordt toegekend wanneer het toegankelijkheidsonderzoek niet voldoet aan alle eisen.
• De voorlopige status wordt toegekend indien de toegankelijkheidsverklaring en/of toegankelijkheidsonderzoek nog niet gecontroleerd is.
• De definitieve status wordt toegekend bij niveau C en niveau D na controle.

In de tabel hieronder staat een overzicht van alle toegankelijkheidsverklaringen voor overheidsapps.

Status	Niveau A	Niveau B	Niveau C	Niveau D
Onderbouwing toereikend	8	50	0	0
Onderbouwing ontoereikend	6	4	0	0
Voorlopige status	0	12	0	1
Definitieve status	0	0	22	51
Totaal	14	66	22	52

Niveau A

Bij 14 apps is niveau A ingevuld. Bij 8 apps is de onderbouwing toereikend, bij de overige 6 apps blijkt de onderbouwing ontoereikend te zijn.

We hebben de 8 apps met een toereikende onderbouwing getest op een aantal van de toegankelijkheidseisen.

1. App-Direkt, laatste wijziging 08-11-2022
   • Geen afwijkingen gevonden.
2. Berichtenbox app – iOS, laatste wijziging 21-06-2021
   • Geen afwijkingen gevonden.
3. Cao LVNL, laatste wijziging 07-07-2022
   • Geen afwijkingen gevonden.
4. CoronaMelder, laatste wijziging 07-09-2022
   • Geen afwijkingen gevonden.
5. CoronaCheck scanner, laatste wijziging 24-08-2022
   • Geen afwijkingen gevonden.
6. DeAfvalApp, laatste wijziging 01-11-2022
   • Voldoet niet. Kopteksten ontbreken op sommige plekken, zoals bij ‘Uw overzicht’ (succescriterium 1.3.1). Tabbladen en knoppen hebben op veel plekken geen correcte naam, rol en waarde, waaronder bij de ‘Afvalkalendar’ (succescriterium 4.1.2).
   • In het onderzoek van 6 maanden geleden stond deze app ook onterecht aangemerkt als ‘volledig toegankelijk’.
7. Dordrecht Onderweg, laatste wijziging 15-07-2021
   • Voldoet niet. Met een schermlezer is niet alle functionaliteit te gebruiken, zoals “Houd me op de hoogte” aan of uit zetten (succescriterium 2.1.1). Kopteksten ontbreken op sommige plekken, zoals bij het Contact-tabblad (succescriterium 1.3.1). Naam, rol en waarde kloppen op meerdere plekken niet, zoals de waarde van de “Houd me op de hoogte”-schakelknop (succescriterium 4.1.2).
   • In het onderzoek van 6 maanden geleden stond deze app ook onterecht aangemerkt als ‘volledig toegankelijk’.
8. Het goede gesprek, laatste wijziging 02-05-2022
   • Geen afwijkingen gevonden.

Uit onze controle blijkt dat 6 apps daadwerkelijk voldoen aan alle toegankelijkheidseisen. Dit is een verdriedubbeling van het aantal toegankelijke overheidsapps!

Met een totaal van 154 toegankelijkheidsverklaringen, zijn dus 3,9% van de apps toegankelijk. Dit is een stijging van 2,65 procentpunt ten opzichte van 6 maanden geleden.

Niveau B

Bij 66 apps is niveau B ingevuld. Bij 50 apps is de onderbouwing toereikend. Bij 4 apps bleek de onderbouwing ontoereikend te zijn. Bij 12 apps moet de onderbouwing nog gecontroleerd worden.

Indien je deze 12 apps het voordeel van de twijfel geeft, dan zijn er 62 apps met een goed onderbouwd toegankelijkheidsonderzoek.

Op een totaal van 154 toegankelijkheidsverklaringen, zijn 40,3% van de apps gedeeltelijk toegankelijk. Dit is een stijging van 1,6 procentpunt ten opzichte van 6 maanden geleden.

Niveau C

Bij 22 apps is niveau C ingevuld. Dit betekent dat er plannen gemaakt zijn om de toegankelijkheid te verbeteren.

Het blijkt echter dat voor veel apps de datum waarop deze plannen uitgevoerd moeten zijn in het verleden liggen. Deze apps zouden dus eigenlijk teruggeplaatst moeten worden naar niveau D.

Op een totaal van 154 toegankelijkheidsverklaringen, zijn voor 14,3% van de apps plannen gemaakt om de toegankelijkheid te verbeteren. Dit is een stijging van 0,1 procentpunt ten opzichte van 6 maanden geleden.

Niveau D

Bij 52 apps is niveau D ingevuld. Dit betekent dat er geen plannen gemaakt zijn om de toegankelijkheid te verbeteren.

Bij dit aantal tellen we de 6 apps met een ontoereikende status voor niveau A op. En de 2 apps met niveau A die na onze controle niet bleken te voldoen. En de 4 apps die niet een goede onderbouwing bleken te hebben voor niveau B. Daarmee komen we we uit op 52+6+2+4=64 apps.

Op een totaal van 154 toegankelijkheidsverklaringen, zijn voor 41,6% van de apps geen plannen gemaakt om de toegankelijkheid te verbeteren. Dit is een stijging van 2,9 procentpunt ten opzichte van 6 maanden geleden.

We willen hier een kanttekening bij plaatsen: in eerdere onderzoeken hielden we de statussen aan die de apps in het register hebben. We hebben apps nu naar lagere niveaus verplaatst indien ze niet bleken te voldoen aan de eisen.

Apps gaan toegankelijker worden

Na aanleiding van ons onderzoek op 23 juni 2022 diende kamerlid Ceder een motie in. Hierin vroeg hij de regering om ervoor te zorgen dat in ieder geval de meest noodzakelijke apps van de overheid op korte termijn 100% toegankelijk zijn. Deze motie is door de Kamer aangenomen.

Om dit te bereiken is recent het DigiToegankelijk toezichts- en ondersteuningsprogramma (DT TOP) gestart.

Het programma heeft ambities op drie verschillende gebieden:

1. Ondersteuning
   • App ontwikkelaars krijgen ondersteunen om hun apps toegankelijker te maken.
2. Monitoring
   • Alle overheidsapps worden opgenomen worden in een nieuw dashboard. Dit is dus inclusief honderden apps die nog steeds geen toegankelijkheidsverklaring hebben gepubliceerd.
3. Centraal toezicht
   • Er komt centraal toezicht op de naleving van de wettelijk verplichting rond toegankelijke apps. Eventueel kan er handhavend opgetreden worden.

We zijn trots dat ons onderzoek heeft geleid tot veel extra aandacht voor het toegankelijk maken van apps. Daarnaast zijn we erg benieuwd tot hoeveel toegankelijke overheidsapps dit programma gaat leiden. Op 23 juni 2023 zullen we wederom een onderzoek publiceren.

Over Stichting Appt

Stichting Appt is een stichting zonder winstoogmerk en heeft als doel om apps voor iedereen toegankelijk te maken. Op het Appt^® platform staan meer dan honderd kennisartikelen over het toegankelijk maken van apps. Alle artikelen zijn gratis beschikbaar via onze website appt.nl en de Appt app.

Heb je vragen over dit onderzoek? Neem dan contact op via info@appt.nl.

Op 23 juni 2021 heeft Stichting Appt een eerste onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps uitgevoerd. Er bleek toen slechts 1 overheidsapp volledig toegankelijk te zijn.

Een half jaar later, op 23 december 2021, publiceerde we een tweede onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps. Er bleek toen nog steeds maar 1 overheidsapp volledig toegankelijk te zijn.

Vandaag, precies 1 jaar later, publiceren we ons derde onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps. We delen vier inzichten:

1. Slechts 1,25% van de overheidsapps blijkt inmiddels toegankelijk te zijn. 
2. Er ontbreekt informatie over de toegankelijkheid van honderden overheidsapps. 
3. Er zijn ongeveer twee keer zoveel toegankelijkheidsonderzoeken beschikbaar ten opzichte van vorig jaar.
4. Uit onze controle blijkt dat niveau A (volledig toegankelijk) onterecht is ingevuld bij 9 van de 11 toegankelijkheidsverklaringen.

1. Hoe toegankelijk zijn overheidsapps?

Op toegankelijkheidsverklaring.nl/register staan alle toegankelijkheidsverklaringen van overheidsorganisaties. De status in deze toegankelijkheidsverklaringen kan A, B, C of D zijn, afhankelijk van de genomen maatregelen. Indien een app geen toegankelijkheidsverklaring heeft dan krijgt deze app niveau E. De apps die geen toegankelijkheidsverklaring hebben staan echter nog niet in het register.

Op 22 juni 2022 hebben we onze dataset voor het laatst bijgewerkt. Op dat moment waren er 160 toegankelijkheidsverklaringen gepubliceerd. De onderstaande percentages zijn gebaseerd op de status uit het register.

Niveau A

Er zijn geen toegankelijkheidsfouten gevonden, de app voldoet volledig.

• 6,9% van de apps claimt volledig toegankelijk te zijn. Er zijn 11 toegankelijkheidsverklaringen die verwijzen naar 19 unieke apps.
  • Uit ons eigen onderzoek blijkt dat er 9 verklaringen zijn waar onterecht status A is ingevuld. Eigenlijk is dus slechts 1,25% van de overheidsapps volledig toegankelijk. Aan het eind van dit artikel volgen de onderzoekresultaten.

Niveau B

Er is een volledig toegankelijkheidsonderzoek uitgevoerd, de problemen zijn benoemd en er is een plan om deze te herstellen.

• 38,7% van de apps is gedeeltelijk toegankelijk. Er zijn 62 toegankelijkheidsverklaringen die verwijzen naar 66 unieke apps.

Niveau C

Er zijn eerste maatregelen genomen. De mate van toegankelijkheid is nog grotendeels onbekend.

• 14,4% van de apps heeft eerste maatregelen genomen. Er zijn 23 toegankelijkheidsverklaringen die verwijzen naar 39 unieke apps.

Niveau D

Er is een toegankelijkheidsverklaring beschikbaar, maar er zijn geen concrete stappen gezet om de toegankelijkheid te verbeteren.

• 40,0% van de apps heeft nog geen maatregelen genomen. Er zijn 64 toegankelijkheidsverklaringen die verwijzen naar 83 unieke apps.

Niveau E

Er is geen enkele informatie over de toegankelijkheid van de app beschikbaar. In het volgende hoofdstuk volgt een benadering van het aantal apps waar informatie over ontbreekt.

2. Toegankelijkheid van honderden overheidsapps is onbekend

Sinds 23 juni 2021 zijn overheidsorganisaties wettelijk verplicht om voor hun apps een actuele toegankelijkheidsverklaring te publiceren. In Nederland vallen 1332 overheidsorganisaties onder deze wettelijk verplichting. Bij de verkenning van het Ministerie BZK werd geschat dat er 523 apps in gebruik zijn. Deze cijfers zijn gepubliceerd in de kamerbrief Voortgang Digitale Inclusie 2021 van 21 december 2021.

Bij de schatting van 523 apps is het niet duidelijk of Android en iOS apps los worden geteld, of gecombineerd worden. Daarnaast is het niet duidelijk hoe er wordt omgegaan met apps die door meerdere overheidsorganisaties gebruikt worden. De app ‘Fixi’ wordt bijvoorbeeld door tientallen gemeenten gebruikt. De manier van tellen maakt een groot verschil om te bepalen hoeveel toegankelijkheidsverklaringen er gepubliceerd moeten worden.

Op dit moment zijn er 160 toegankelijkheidsverklaringen gepubliceerd door 75 verschillende overheidsorganisaties. In deze verklaringen wordt verwezen naar 144 Android apps en 140 iOS apps. Na het ontdubbelen van dezelfde apps komen we uit op 99 unieke Android apps en 96 unieke iOS apps.

Er zijn dus 195 unieke apps in gebruik door deze 75 overheidsorganisaties. Onze aanname is dat het bij de schatting van 523 apps gaat om unieke Android en iOS apps. In totaal gaat het om 1046 apps wanneer je Android en iOS los telt, net als wij hebben gedaan. Er ontbreekt in dat geval nog informatie van 851 apps.

3. Voortgang toegankelijkheid overheidsapps in het afgelopen jaar

Op 22 juni 2022 hebben we onze dataset opnieuw bijgewerkt. Op dat moment waren er 160 toegankelijkheidsverklaringen gepubliceerd. Vorig jaar waren dit er 100. Er zijn meer dan 60 verklaringen gepubliceerd in het afgelopen jaar. Een aantal toegankelijkheidsverklaringen zijn namelijk ongepubliceerd.

Een overzicht van de voortgang:

• Van 100 naar 160 toegankelijkheidsverklaringen
• Van 2x A (1x onterecht) naar 11x A (9x onterecht)
• Van 20x B naar 62x B
• Van 23x C naar 23x C
• Van 55x D naar 64x D

Het valt vooral op dat er veel meer toegankelijkheidsverklaringen met status B zijn bijgekomen. Om deze status te krijgen moet er een toegankelijkheidsonderzoek zijn uitgevoerd. Voor status A is dit ook nodig. In 2021 waren er onderzoeksresultaten beschikbaar bij 22 verklaringen, dit jaar bij 73 verklaringen. Een deel verwijst echter naar hetzelfde onderzoek. Er zijn ongeveer twee keer zoveel unieke toegankelijkheidsonderzoeken beschikbaar.

4. Onderzoek naar apps met niveau A

Per 22 juni 2022 zijn er 11 verklaringen gepubliceerd met niveau A. We hebben alle apps gedownload en getest op toegankelijkheid volgens de norm EN 301 549. Bij slechts 2 verklaringen blijkt het aannemelijk te zijn dat niveau A daadwerkelijk behaald was op het moment dat de verklaring ingediend werd. Dit zijn de verklaringen van de Berichtenbox app voor iOS en de CoronaMelder app voor Android en iOS.

Bij de andere 9 verklaringen hebben we meerdere toegankelijkheidsfouten gevonden. Bij veel van deze fouten gaat het niet om incidentele fouten. Het gaat om structurele fouten, zoals:

• het niet ondersteunen van tekstvergroting
• het niet kunnen bedienen van de interface met een schermlezer
• het ontbreken van labels bij knoppen
• het ontbreken van koppen 
• verkeerd ingestelde taal

Dit zijn geen schoonheidsfoutjes die er insluipen bij een nieuwe update. Wanneer toegankelijkheidsfouten op deze schaal aanwezig zijn dan is de toegankelijkheid niet goed op orde. Het is aannemelijk dat deze apps nooit niveau A bereikt hebben.

Disclaimer: Het is niet de bedoeling om specifieke organisaties in kwaad daglicht te stellen. Mochten er gegronde redenen zijn waardoor wij dit bericht moeten aanpassen dan doen we dat.

1. Berichtenbox app – iOS (Logius)
   • Voldoet volledig op techniek. Op inhoud voldoet de app niet altijd omdat er overheidsorganisaties zijn die ontoegankelijke PDF-bestanden versturen.
2. CoronaMelder (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)
   • Voldoet niet meer. Op het eerste scherm is de titel is niet gemarkeerd als kop (succescriterium 1.3.1). In februari 2022 voldeed de app wel volledig tijdens onze controle. Deze app hebben we daarom toch beoordeeld als ‘volledig toegankelijk’. 
   • Update 8 juli 2022: de CoronaMelder app is nu weer volledig toegankelijk.
3. Het goede gesprek (A&O-fonds Provincies)
   • Voldoet niet. De app is soms onbruikbaar na het wisselen van oriëntatie (succescriterium 1.3.4). Daarnaast is het met een schermlezer niet mogelijk om de slider te bedienen om tussen hoofdstukken te wisselen (succescriterium 2.1.1).
4. Open Day App (Universiteit Maastricht)
   • Niet meer beschikbaar om te downloaden. De verklaring is dus niet actueel. In december 2021 hebben we deze app getest, toen voldeed de app niet. Lettergrootte schaalde niet mee met de voorkeuren van de gebruiker (succescriterium 1.4.4). Alternatieve teksten ontbraken bij icoontjes, zoals bij het kruisje (succescriterium 1.1.1). De app ondersteunde geen landscape oriëntatie (succescriterium 1.3.4).
5. Appraisal App (Universiteit Maastricht)
   • Voldoet niet. Taal van de inhoud is niet correct ingesteld voor hulpmiddelen (succescriterium 3.1.1). Naam, rol en waarde kloppen op meerdere plekken niet, zoals de naam van de “Volgende”-knop (succescriterium 4.1.2). De app ondersteund geen landscape oriëntatie (succescriterium 1.3.4).
6. Onboarding App (Universiteit Maastricht)
   • Voldoet niet. De app ondersteund geen landscape oriëntatie (succescriterium 1.3.4). Lettergrootte schaalt niet mee met de voorkeuren van de gebruiker (succescriterium 1.4.4).
7. Mijn Afvalwijzer (Gemeente Aa en Hunze)
   • Voldoet niet. Lettergrootte schaalt niet mee met de voorkeuren van de gebruiker (succescriterium 1.4.4). Kopteksten ontbreken op sommige plekken, zoals bij “Eerstvolgende ophaaldagen” (succescriterium 1.3.1). Statusmeldingen worden niet doorgegeven aan gebruikers van hulpmiddelen (succescriterium 4.1.3).
     • Ten minste 20 gemeenten hebben een toegankelijkheidsverklaring voor deze app gepubliceerd. Opvallend is dat de status wisselt tussen A (voldoet volledig) en status D (voldoet niet). Alleen Gemeente Aa en Hunze heeft status A ingevuld. Bij de verklaringen met status B valt het op dat er soms zelfs verwezen wordt naar een inspectie van de website van Mijn Afvalwijzer in plaats van de app. De correcte status is dan niveau D, want er lijkt geen inspectie op de app zelf uitgevoerd te zijn. Sommige gemeenten hebben wel een inspectie op de app uitgevoerd. In deze gevallen is niveau B terecht aangezien ze de volledige status van toegankelijkheid in beeld hebben.
8. Dordrecht Onderweg (Gemeente Dordrecht)
   • Voldoet niet. Met een schermlezer is niet alle functionaliteit te gebruiken, zoals het aan- of uitzetten van de schakelknop “Houd me op de hoogte” (succescriterium 2.1.1). Kopteksten ontbreken op sommige plekken, zoals bij het Contact-tabblad (succescriterium 1.3.1). Naam, rol en waarde kloppen op meerdere plekken niet, zoals de waarde van de “Houd me op de hoogte”-schakelknop (succescriterium 4.1.2). Lettergrootte schaalt niet mee met de voorkeuren van de gebruiker (succescriterium 1.4.4).
9. DeAfvalApp (Gemeente Helmond)
   • Voldoet niet. Statusmeldingen worden niet doorgegeven aan gebruikers van hulpmiddelen (succescriterium 4.1.3). Alternatieve teksten ontbreken of beschrijven niet wat er te zien is (succescriterium 1.1.1). Lettergrootte schaalt niet mee met de voorkeuren van de gebruiker (succescriterium 1.4.4).
10. DeAfvalApp (Gemeente Terneuzen)
    • Voldoet niet. Deze app is identiek aan de versie die gebruikt wordt door de Gemeente Helmond. De ontwikkelaar van de app heeft zelf een toegankelijkheidsonderzoek uitgevoerd. Doordat dit onderzoek niet klopt, hebben twee gemeenten onterecht status A ingevuld. Mogelijk volgen er nog meer toegankelijkheidsverklaringen van gemeenten die gebruik maken van DeAfvalApp.
11. Rotterdampas (Gemeente Rotterdam)
    • Voldoet niet. Kopteksten ontbreken op sommige plekken (succescriterium 1.3.1). De app ondersteund geen landscape oriëntatie (succescriterium 1.3.4). Naam, rol en waarde kloppen op meerdere plekken niet (succescriterium 4.1.2). Met een schermlezer is niet alle functionaliteit te gebruiken, zoals de “TIP” (succescriterium 2.1.1).

Over Stichting Appt

Stichting Appt is een stichting zonder winstoogmerk en heeft als doel om apps voor iedereen toegankelijk te maken. Op het Appt^® platform staan meer dan honderd kennisartikelen over het toegankelijk maken van apps. Alle artikelen zijn gratis beschikbaar via onze website appt.nl en de Appt app.

Over het onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd door Justin Glaser, Jan Jaap de Groot en Paul van Workum.

Vragen over dit onderzoek kunnen gesteld worden aan Paul van Workum via paul@appt.nl of 06-16397144.

Op 23 juni 2021 heeft Stichting Appt een eerste onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps uitgevoerd. Er bleek toen slechts 1 overheidsapp volledig toegankelijk te zijn. Het onderzoek werd breed opgepakt bij o.a. NOS, Tweakers.net, NU.nl, AndroidWorld en belangenorganisaties Iederin en de Oogvereniging.

Vandaag, precies 6 maanden later, publiceren we ons tweede onderzoek naar de toegankelijkheid van overheidsapps.

In het register toegankelijkheidsverklaringen staan alle toegankelijkheidsverklaringen. De status in deze toegankelijkheidsverklaringen kan A, B, C of D zijn afhankelijk van de genomen maatregelen. Indien een app geen toegankelijkheidsverklaring heeft dan krijgt deze app niveau E. De apps die geen toegankelijkheidsverklaring hebben staan niet in het register.

Samenvatting update half jaar na ingang wetgeving

Op 22 juni 2021 om 18:00 waren er precies 100 toegankelijkheidsverklaring gepubliceerd. Per 21 december 17:35 zijn dat 145 toegankelijkheidsverklaringen. Verder zien we dat er meer niveau B en niveau D verklaringen zijn dan in juni. Verdere samenvatting van de cijfers staan in onderstaande opsomming:

• Van 100 naar 145 verklaringen.
• Van 2x A (1x onterecht) naar 7x A (6x onterecht)
• Van 20x B naar 51x B
• Van 23x C naar 23x C
• Van 55x D naar 64x D

Nieuwe update 23 december 2021

Op 21 december hebben we opnieuw de dataset bekeken en bijgewerkt. Op dat moment waren er precies 146 toegankelijkheidsverklaring gepubliceerd. Er zijn op dat moment zijn er 7 apps* die voldoen aan niveau A. Helaas blijkt na kort onderzoek dat 6 van de 7 apps veel afwijkingen hebben.

• 1,3% van de apps voldoet volledig, er zijn 7 toegankelijkheidsverklaringen waarvan alleen de berichtenbox iOS app na een korte check toegankelijk blijkt te zijn. *Zie kopje hieronder

Niveau A: Er zijn geen problemen gevonden en de app voldoet geheel.

• 10,1% van de apps voldoet gedeeltelijk, dat zijn 101 apps in 51 verklaringen

Niveau B: Er is een volledig onderzoek uitgevoerd, problemen zijn benoemd en er is een plan om deze te herstellen.

• 4,6% van de apps heeft eerste maatregelen genomen, dat zijn 46 apps in 23 verklaringen

Niveau C: Er zijn eerste maatregelen genomen. De mate van toegankelijkheid is nog grotendeels onbekend.

• 12,8% voldoet niet, dat zijn 128 apps in 64 verklaringen

Niveau D: Er is een verklaring beschikbaar, maar verder zijn er geen concrete stappen gezet om de toegankelijkheid te verbeteren.

• van minstens 70% van de apps is geen informatie beschikbaar, dat zijn minstens 700 apps

Niveau E: Er is geen enkele informatie over de toegankelijkheid van de app beschikbaar.

*Wat is niveau A waard?

Per 21 december 2021 hebben 7 apps niveau A. Onderzoek laat ons zien dat er nog geen apps met niveau A bij zijn gekomen waar wij niet binnen enkele minuten diverse toegankelijkheidsfouten vinden. Dat wil zeggen dat we veel fouten vinden waarmee we kunnen aantonen dat de app nooit niveau A had moeten krijgen. Het gaat hier niet om eenmalige incidentele fouten. Het gaat om fouten zoals tekstvergroting die niet werkt op meerdere schermen, taal niet goed ingesteld in de hele app of een app waarvan je nergens het scherm kunt kantelen. Dit zijn geen schoonheidsfoutjes die er “zomaar” insluipen bij een nieuwe update. Ook hebben de apps fouten die ook nog eens structureel en erg vaak voorkomen: zoals namen en rollen die niet zijn toegevoegd of koppen die niet gemarkeerd zijn als kop. Als fouten op deze schaal aanwezig zijn hadden deze eigenlijk gevonden moeten worden.

Disclaimer: Het is niet de bedoeling partijen of specifieke personen af te vallen. Mochten er gegronde redenen zijn waardoor wij dit bericht moeten aanpassen doen we dat direct.

• Berichtenbox app – iOS
  • Voldoet volledig op techniek. Op inhoud voldoet de app niet altijd omdat niet alle overheidsinstanties toegankelijke PDF bestanden versturen.
• Open Day App
  • Voldoet niet. Lettergrootte schaalt niet mee met de voorkeuren van de gebruiker (succescriterium 1.4.4). Alternatieve teksten ontbreken bij icoontjes, zoals bij het kruisje (succescriterium 1.1.1). De app ondersteund geen landscape oriëntatie (succescriterium 1.3.4).
• Appraisal App
  • Voldoet niet. Taal van de inhoud is niet correct ingesteld voor hulpmiddelen (succescriterium 3.1.1). Naam, rol en waarde kloppen op meerdere plekken niet, zoals de naam van de “Volgende”-knop (succescriterium 4.1.2). De app ondersteund geen landscape oriëntatie (succescriterium 1.3.4).
• Onboarding App
  • Voldoet niet. Meerdere afbeeldingen hebben geen alternatieve tekst, zoals het logo van de universiteit (succescriterium 1.1.1). Statusmeldingen worden niet doorgegeven aan gebruikers van hulpmiddelen (succescriterium 4.1.3). De app ondersteund geen landscape oriëntatie (succescriterium 1.3.4).
• Mijn Afvalwijzer
  • Voldoet niet. Lettergrootte schaalt niet mee met de voorkeuren van de gebruiker (succescriterium 1.4.4). Kopteksten ontbreken op sommige plekken, zoals bij “Eerstvolgende ophaaldagen” (succescriterium 1.3.1). Statusmeldingen worden niet doorgegeven aan gebruikers van hulpmiddelen (succescriterium 4.1.3).
  • Ten minste 20 gemeenten hebben een toegankelijkheidsverklaring voor deze app gepubliceerd. Opvallend is dat de status wisselt tussen B (voldoet gedeeltelijk) en status D (voldoet niet). Bij de verklaringen met status B valt het op dat er soms zelfs verwezen wordt naar een inspectie van de website van Mijn Afvalwijzer in plaats van de app. De correcte status is dan niveau D, want er lijkt geen inspectie op de app zelf uitgevoerd te zijn. Sommige Gemeente hebben wel een inspectie op de app uitgevoerd en dus is niveau B terecht aangezien ze de volledige status van toegankelijkheid in beeld hebben.
• Dordrecht Onderweg
  • Voldoet niet. Met een schermlezer is niet alle functionaliteit te gebruiken, zoals “Houd me op de hoogte” aan of uit zetten (succescriterium 2.1.1). Kopteksten ontbreken op sommige plekken, zoals bij het Contact-tabblad (succescriterium 1.3.1). Naam, rol en waarde kloppen op meerdere plekken niet, zoals de waarde van de “Houd me op de hoogte”-schakelknop (succescriterium 4.1.2).
• Rotterdampas
  • Voldoet niet. Kopteksten ontbreken op sommige plekken, onder andere bij de “Onboarding”-schermen (succescriterium 1.3.1). De app ondersteund geen landscape oriëntatie (succescriterium 1.3.4). Teksten worden ingekort bij het gebruik van een groter lettertype (succescriterium 1.4.10)

Graag werken wij samen met organisaties naar niveau A. We leveren kennis, software en ondersteuning. Wij werken aan onze missie “Iedereen appt”. We hebben grootse plannen voor volgend jaar en we hopen dat jullie ons helpen om samen te bouwen aan een inclusieve digitale wereld. Er is nog erg veel te doen!

Uiterlijk vandaag, 23 juni 2021, moeten overheden verantwoording afgelegd hebben over de toegankelijkheid van hun apps. Dit is reeds in 2018 vastgelegd in het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid. Overheden moeten ten minste een toegankelijkheidsverklaring publiceren met daarin de status van toegankelijkheid.

Stichting Appt heeft als doel “iedereen appt” en heeft in dat kader het huidige niveau van de verklaringen in beeld gebracht. Er is nog veel werk aan de winkel, al zien we wel dat er steeds meer verbeteringen worden doorgevoerd.

Om hoeveel apps gaat het?

Er zijn in Nederland minstens 500 verschillende apps die door overheden ingezet worden. Iedere gemeente heeft wel een melding- of afvalapp in gebruik. Maar denk ook aan apps voor de vergaderstukken, communicatie, bouw updates, werkafspraken etc.

Ook zijn er apps die door tientallen gemeenten worden gebruikt. Met 352 gemeenten, 12 provincies, 21 waterschappen en de rijksoverheid kom je met die dubbelingen al snel tot 1000 apps. Zeker aangezien apps vaak een iOS en Android versie hebben.

Onze inschatting is dan ook dat vanuit de overheden er minimaal 500 toegankelijkheidsverklaringen gepubliceerd moeten worden. Dat komt omdat de iOS en Android app vaak een gezamenlijke toegankelijkheidsverklaring hebben. Gemeente Meierijstad heeft als voorbeeld al 12 verklaringen voor apps gepubliceerd.

Hoe het er nu voor staat

In het register op toegankelijkheidsverklaring.nl/register staan alle toegankelijkheidsverklaringen. De status in deze toegankelijkheidsverklaringen kan A, B, C of D zijn afhankelijk van de genomen maatregelen. Indien een app geen toegankelijkheidsverklaring heeft dan krijgt deze app niveau E. De apps die geen toegankelijkheidsverklaring hebben staan echter nog niet in het register.

Op 22 juni om 18:00 hebben we onze dataset voor het laatst bijgewerkt. Op dat moment waren er precies 100 toegankelijkheidsverklaring gepubliceerd. Dit hadden er zo’n 500 moeten zijn, voor circa 1000 apps.

• 0,1% van de apps voldoet volledig, er is 1 toegankelijkheidsverklaring die verwijst naar de berichtenbox iOS app*

Niveau A: Er zijn geen problemen gevonden en de app voldoet geheel.

• 4,1% van de apps voldoet gedeeltelijk, dat zijn 41 apps in 21 verklaringen

Niveau B: Er is een volledig onderzoek uitgevoerd, problemen zijn benoemd en er is een plan om deze te herstellen.

• 4,6% van de apps heeft eerste maatregelen genomen, dat zijn 46 apps in 23 verklaringen

Niveau C: Er zijn eerste maatregelen genomen. De mate van toegankelijkheid is nog grotendeels onbekend.

• 11% voldoet niet, dat zijn 110 apps in 55 verklaringen

Niveau D: Er is een verklaring beschikbaar, maar verder zijn er geen concrete stappen gezet om de toegankelijkheid te verbeteren.

• van minstens 80% van de apps is geen informatie beschikbaar, dat zijn minstens 800 apps

Niveau E: Er is geen enkele informatie over de toegankelijkheid van de app beschikbaar.

* In het register staan 2 apps met niveau A. Wij hebben beide apps onderzocht volgens de EN 301 549 norm. De BerichtenBox app voor iOS van Logius is inderdaad toegankelijk. Maar de Open Day App van de Universiteit Maastricht is dat niet. Op het eerste scherm vonden we al vijf toegankelijkheidsfouten. Het logo van de universiteit heeft bijvoorbeeld geen alternatieve tekst. Dit is een afkeurpunt op succescriterium 1.1.1. In werkelijkheid is er dus maar 1 app toegankelijk. En dat geldt alleen als je een iOS toestel hebt.

Waarom is het moeilijk om toegankelijke apps te ontwikkelen?

De belangrijkste reden is dat de meeste ontwikkelaars van apps nog relatief weinig kennis over toegankelijkheid hebben. Voor de inwerkingtreding van deze wetgeving was de vraag naar toegankelijke apps namelijk erg laag. Er was daarom weinig noodzaak om kennis op te bouwen. Bij de opleidingen tot app ontwikkelaar wordt er nog weinig aandacht gegeven aan toegankelijkheid. De meeste ontwikkelaars van apps weten dus niet wat toegankelijkheid inhoudt en al helemaal niet wat ze moeten doen om een toegankelijke app te bouwen.

Stichting Appt richt zich op het toegankelijker maken van apps. Vanaf vandaag is ons Handboek toegankelijkheid beschikbaar. Daarnaast zijn er meer dan honderd artikelen beschikbaar via onze kennisbank en je leert de schermlezer gebruiken met de Appt app. Al deze hulpmiddelen zijn gratis beschikbaar zodat iedereen aan de slag kan gaan met toegankelijkheid!

Hoe maak je een app toegankelijk?

Als opdrachtgever moet je bij een inkoop van apps eisen dat de app aan de EN 301 549 standaard voldoet. In deze standaard wordt verwezen naar 44 succescriteria uit de WCAG 2.1 richtlijn. Het is belangrijk dat de app ontwikkelaar aantoonbaar ervaring heeft met het ontwikkelen van toegankelijke apps. Het is belangrijk om vanaf het begin rekening te houden met toegankelijkheid. Achteraf is vele malen kostbaarder. Begin dus op tijd met het inbouwen van toegankelijkheid in het ontwikkelproces.

Om te testen of een app voldoet aan de standaard, moet er een toegankelijkheidsonderzoek gedaan worden. Let bij het kiezen van een leverancier goed op dat er codevoorbeelden specifiek voor apps in het onderzoeksrapporten staan. Bij de verbeteringen van toegankelijkheid heeft de ontwikkelaar namelijk een belangrijke rol. Het onderzoeksrapport moet de ontwikkelaar helpen bij het oplossen van de gevonden fouten.

Hoe is onderzoek tot stand gekomen?

In Play Store en App Store hebben we gezocht op de apps van overheden en gemeenten. Apps staan niet altijd op naam van de overheid of gemeente, maar vaak ook op de naam van de ontwikkelaar. We denken dat er minstens 1000 apps worden aangeboden door overheidsinstanties.

De data over de toegankelijkheidsverklaringen komt direct uit het register. Deze data is opgehaald op 22 juni om 18:00, na de werkdag dus. Hierdoor geeft het onderzoek een goed beeld van het aantal apps die voldoen op 23 juni 2021.

Gemeenten hebben tussen de 1 en 12 apps in het register staan. In totaal hebben 44 overheden en gemeenten één of meerdere toegankelijkheidsverklaringen voor apps gepubliceerd. Gemiddeld hebben overheden 2,27 toegankelijkheidsverklaringen voor apps gepubliceerd.

Met 352 gemeenten, 12 provincies, 21 waterschappen en de Rijksoverheid kom je al snel uit op zo’n 400 organisaties. Voor circa 356 organisaties is er dus nog geen informatie over de toegankelijkheid van hun apps bekend.

De status van slechts 20% apps is dus bekend. Van de 400 verklaringen die ontbreken verwachten we dat weinig de app status A zal halen. De organisaties die bezig zijn met toegankelijkheid hebben de verklaringen immers al gepubliceerd.

De data is via https://appt.nl/toegankelijkheidsverklaringen.csv te downloaden.